29 EKİM CUMHURİYET BAYRAMI
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulduğu tarihi simgeleyen en önemli ulusal bayramlardan biridir. Her yıl 29 Ekim’de kutlanan bu özel gün, 1923 yılında Mustafa Kemal Atatürk tarafından Cumhuriyet'in ilan edilmesiyle başlamıştır.
Cumhuriyetin İlan Edilme Süreci
Milli Mücadele döneminde, Türkiye Büyük Millet Meclisi adıyla 23 Nisan 1920’de Ankara’da halkın temsilcileri toplanmıştır. 20 Ocak 1921 yılında ‘’Teşkilat-ı Esasiye’’ adlı kanun yasa ile kabul edilmiş ve Türk egemenliğinin Türk ulusuna ait olduğu ilan edilmiştir. 1 Kasım 1922 yılında mecliste alınan kararla Saltanat kaldırılmış, ülke meclis hükümeti tarafından yönetilmeye başlanmıştır. 27 Ekim 1923’te İcra Vekilleri Heyeti istifa etmiş, yerine meclisin güvenini kazanacak yeni bir kabine kurulamamıştır.
Mustafa Kemal Atatürk, yönetim biçiminin Cumhuriyet olması için 28 Ekim 1923 akşamı yakın arkadaşlarını Çankaya’da yemeğe çağırmış, onlara “Yarın Cumhuriyet’i ilan edeceğiz.” demiştir. Cumhuriyetin ilanı için İsmet İnönü ile birlikte yasa değişikliği tasarısı hazırlamış, 29 Ekimde meclise sunmuştur. Hazırlanan tasarının Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nda yapılan değişiklikler ile kabulü sonucu Cumhuriyet, 29 Ekim 1923’te tarihinde TBMM tarafından ilan edilmiştir. Mustafa Kemal Atatürk, kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Cumhurbaşkanı olmuştur. Cumhuriyetin ilanı başta Ankara olmak üzere tüm ülkede bayram havasında kutlanmıştır.
Atatürk'ün Cumhuriyet İle İlgili Sözleri
Egemenlik kayıtsız şartsız millete aittir.
Cumhuriyet, bilhassa gençlerimize verilmiş bir emanettir
Yurtta sulh, cihanda sulh.
Bu sözler, Cumhuriyet'in halk egemenliğine dayalı olduğunun ve Türk milletinin bağımsızlık, özgürlük ve barış içinde yaşama hakkını savunduğunun altını çizer.
Kutlamalar
29 Ekim, Türkiye genelinde coşku ve gurur içinde kutlanır. Bu günde çeşitli etkinlikler düzenlenir, özellikle büyük şehirlerde törenler yapılır. Cumhuriyet Meydanları'nda devletin yetkililerinin katıldığı resmi kutlamalar gerçekleştirilir.
Resmi Törenler: 29 Ekim sabahı, başta Ankara'da olmak üzere Türkiye'nin çeşitli şehirlerinde resmi törenler düzenlenir. Törenlerde devletin en üst düzey yetkilileri, Atatürk'ün anıtına çelenk koyar ve saygı duruşunda bulunurlar.
Gece Kutlamaları: Akşam saatlerinde ise ışıklandırmalar, konserler, havai fişek gösterileri ve sokak kutlamaları yapılır. Özellikle büyük şehirlerde, Cumhuriyet'in coşkusunu yansıtan etkinlikler düzenlenir.