3 Aralık Dünya Engelliler Günü
Toplumları güçlü kılan unsurların başında çeşitlilik ve kapsayıcılık gelir. Her bireyin sahip olduğu farklılıklar, aslında insanlık ailesinin zenginliğidir. Ancak bu farklılıkların bazen ötekileştirme, ayrımcılık ya da dışlanma sebebi olabildiği de bir gerçektir. Engelli bireyler de bu anlamda sosyal, ekonomik, fiziki ve psikolojik birçok zorlukla karşı karşıya kalabilmektedir. İşte bu zorluklara dikkat çekmek, farkındalık oluşturmak ve çözüm yolları üretmek amacıyla her yıl 3 Aralık, Dünya Engelliler Günü olarak kutlanmaktadır.
3 Aralık Dünya Engelliler Günü, 1992 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından ilan edilmiştir. Bu günün amacı, engelli bireylerin toplumsal yaşama tam, eşit ve etkin katılımını sağlamak; onların haklarına dikkat çekmek ve dünya genelinde bir farkındalık oluşturmaktır. Ayrıca, hükümetler, sivil toplum kuruluşları, eğitim kurumları ve bireylerin engelli bireylerin karşılaştığı engelleri ortadan kaldırmak adına iş birliği yapmalarını teşvik etmek de bu özel günün temel hedeflerindendir.
Engelli birey; doğuştan ya da sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ya da sosyal yetilerini kaybeden ve bu nedenle günlük yaşam faaliyetlerini yerine getirmekte kısıtlılık yaşayan kişidir. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre dünya genelinde yaklaşık 1 milyar insan, yani her 7 kişiden 1’i, bir tür engelle yaşamaktadır. Bu oldukça büyük bir topluluktur ve onların ihtiyaçları, hakları ve yaşam koşulları görmezden gelinemez.
Türkiye’de engelli bireylerin haklarını korumak ve yaşamlarını kolaylaştırmak amacıyla birçok yasal düzenleme yapılmıştır. 2005 yılında kabul edilen 5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanun, bu alandaki en önemli yasal düzenlemelerden biridir. Ayrıca Türkiye, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’ni 2009 yılında onaylamıştır. Bu sözleşme, engelli bireylerin ayrımcılığa uğramadan, eşit haklarla yaşama hakkını güvence altına alır.
Bunun yanı sıra son yıllarda kamuda ve özel sektörde engelli bireylerin istihdamı teşvik edilmekte, erişilebilirlik konusunda projeler geliştirilmekte ve sosyal destekler sunulmaktadır. Ancak hâlâ yapılması gereken çok şey vardır; özellikle uygulamaların denetimi, toplumsal farkındalık ve özel sektörde eşit fırsatlar gibi konularda gelişime ihtiyaç duyulmaktadır.Engelli bireyler, fiziksel engellerin yanı sıra toplumsal, ekonomik ve psikolojik birçok engelle de mücadele etmek zorundadır.
Bunlardan bazıları:
Eğitime Erişim Zorlukları: Özellikle özel eğitim kaynaklarının yetersizliği ve erişilebilir okulların azlığı, engelli bireylerin eğitim olanaklarını sınırlandırmaktadır.
İstihdamda Ayrımcılık: Pek çok engelli birey, iş bulmakta güçlük çekmekte ya da yeteneklerine uygun işlerde istihdam edilmemektedir.
Fiziksel Erişilebilirlik: Kamu binaları, yollar, toplu taşıma araçları ve sosyal alanlar çoğu zaman engelli bireylerin kullanımına uygun değildir.
Toplumsal Önyargılar: Engelli bireylere karşı toplumda hâlâ olumsuz bakış açıları ve dışlayıcı tutumlar mevcuttur.
Sağlık Hizmetlerine Ulaşım: Özel ihtiyaçlara uygun sağlık hizmetlerine ulaşım konusunda da ciddi eksiklikler yaşanmaktadır.3 Aralık Dünya Engelliler Günü, yalnızca engelli bireyleri hatırlamak için değil; onları her zaman toplumun bir parçası olarak görmek, ihtiyaçlarını anlamak ve çözüm üretmek adına önemli bir farkındalık günüdür. Bu özel gün kapsamında; Seminerler, paneller, konferanslar düzenlenir, Okullarda bilgilendirici etkinlikler yapılır, Medyada engellilikle ilgili programlar yayınlanır, Engelli bireylerin başarı hikâyeleri paylaşılır, Kamuoyuna yönelik bilinçlendirme kampanyaları yürütülür. Bu tür etkinlikler, toplumsal duyarlılığı artırarak empati kurmayı ve önyargıların kırılmasını sağlar.
Engellilik bir eksiklik değil, sadece farklılıktır. Toplumun her bireyinin, engelli vatandaşlarımızın karşılaştığı sorunlara duyarlı olması, onları anlaması ve desteklemesi gerekir. Hepimizin yapabileceği basit ama etkili şeyler vardır:Engelli bireyleri küçümseyici ya da acıma duygusuyla değil, eşit bireyler olarak görmeliyiz. Toplumda engelli bireylerin varlığını görünür kılmalı, onların fikirlerine ve taleplerine yer vermeliyiz.
Gönüllü faaliyetlere katılarak ya da sosyal medya aracılığıyla farkındalık yaratabiliriz.Dilimize dikkat ederek “özürlü” gibi eski ve olumsuz ifadeler yerine “engelli birey” ya da “özel gereksinimli birey” gibi saygılı ifadeler kullanabiliriz.
3 Aralık Dünya Engelliler Günü, engelli bireylerin sadece bir gün değil, her gün hatırlanması ve topluma tam katılımlarının sağlanması gerektiğini hatırlatan önemli bir gündür. Asıl amaç, farkındalık oluşturmak kadar, bu farkındalığı kalıcı hale getirecek adımlar atmak, engelleri birlikte kaldırmak ve engelsiz bir dünya inşa etmektir.Unutulmamalıdır ki her birey, bir gün engelli olma potansiyeline sahiptir. Bu nedenle engelli bireyler için yapılan her iyileştirme, aslında tüm toplumun refahını artıran bir adımdır.
Engelsiz bir yaşam, birlikte mümkündür.