Biyopsi Nedir? Türleri ve Kullanım Alanları
Biyopsi, hastalıkların teşhis edilmesi amacıyla vücuttan doku veya hücre örneği alınması işlemidir. Genellikle kanser, enfeksiyonlar, inflamatuar hastalıklar ve diğer patolojik durumların tanısını koymak için kullanılır. Biyopsi işlemi, alınan dokunun mikroskop altında incelenmesiyle gerçekleştirilir.
Biyopsi Türleri
Biyopsi, alınan dokuya ve kullanılan yönteme göre farklı türlere ayrılır:
1. İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (İİAB)
İnce bir iğne yardımıyla sıvı veya hücresel örnek alınır.
Genellikle tiroid, lenf nodları, meme ve akciğer gibi organlarda kullanılır.
Minimal invaziv bir yöntem olup genellikle lokal anestezi ile yapılır.
2. Kalın İğne (Tru-Cut) Biyopsisi
Daha kalın bir iğneyle doku örneği alınır.
Kanser tanısında daha kesin sonuçlar verir.
Meme, prostat ve karaciğer gibi organlarda yaygın olarak kullanılır.
3. Eksizyonel Biyopsi
Tümör veya şüpheli dokunun tamamı çıkarılır.
Hem tanı hem de tedavi amacıyla yapılabilir.
Özellikle cilt ve meme tümörlerinde tercih edilir.
4. İnsizyonel Biyopsi
Şüpheli kitlenin sadece bir kısmı çıkarılır.
Tüm kitlenin alınmasının mümkün olmadığı durumlarda kullanılır.
5. Endoskopik Biyopsi
Bir endoskop (kamera ve ışık içeren ince bir tüp) yardımıyla iç organlardan örnek alınır.
Mide, bağırsak, akciğer ve mesane biyopsilerinde sık kullanılır.
6. Deri (Punch) Biyopsisi
Deri hastalıklarının teşhisi için küçük, dairesel bir aletle doku örneği alınır.
Psöriyazis, egzama ve deri kanserlerinde kullanılır.
7. Kemik İliği Biyopsisi
Kan hastalıkları (lösemi, lenfoma, anemi) tanısı için kemik iliğinden örnek alınır.
Genellikle kalça kemiğinden yapılır.
Biyopsi İşlemi Nasıl Yapılır?
1. Hazırlık: Hastanın tıbbi geçmişi değerlendirilir ve gerekli tetkikler yapılır.
2. Anestezi: Çoğu biyopsi lokal anestezi ile yapılırken bazı durumlarda genel anestezi uygulanabilir.
3. Örnek Alma: İğne, bistüri veya endoskop kullanılarak doku örneği alınır.
4. İnceleme: Alınan örnek patoloji laboratuvarında mikroskop altında incelenir.
5. Sonuç: Patolog tarafından değerlendirilen sonuç doktor tarafından hastaya iletilir.
Biyopsi Sonuçları ve Önemi
Biyopsi sonucunda iyi huylu (benign) ya da kötü huylu (malign) hastalıkların teşhisi yapılabilir. Tanı sürecinde büyük öneme sahip olan biyopsi, erken teşhis ve tedaviye başlanması açısından hayati rol oynar.
✓Biyopsinin Riskleri
✓Hafif ağrı ve şişlik
✓Enfeksiyon riski
✓Kanama
✓Nadir durumlarda organ veya doku hasarı
Biyopsi, modern tıpta hastalıkların kesin teşhisi için kritik bir yöntemdir. Çeşitli biyopsi türleri, hastanın durumuna ve organın yapısına göre seçilir. Erken teşhis ve doğru tedavi için biyopsi işleminin önemi büyüktür.
