COVİD 19'UN ETKİLERİ
İlk olarak Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan koronavirüs (Covid-19 pandemisi), daha sonra Dünya’daki diğer birçok ülke ile birlikte Türkiye’ de de görülmeye başlanmıştır. Salgının dünyaya yayılmaya başlamasından ve sürecin kötüye gitmesinden dolayı bir süre sonra Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi (salgın ve bulaşıcı hastalık) ilan edilmesinin ardından koronavirüs, insanlar arasında paniğe yol açmıştır. Her şeyde olduğu gibi e-ticaret veya internetten alışverişlerde de sıra dışı bir hareketlilik başlamıştır. İnsanlar karantina sürecinde satın almaya başladıkları ürünlerin hacimlerini bu panik içerisinde artırdıkça arttırmışlardır.
İnsanlar, online alışveriş yapmayı bilmeyen veya e-ticareti kullanamayan anne babaları veya yakınları yerine internetten alışveriş yaparak onların adreslerine göndermeye başlamışlardır. Birçok ürünün satış hacminde % 300’ü geçen büyümeler olduğu görülmeye başlanmıştır. Evde zaman geçirirken video sitelerine daha çok rağbet edilir olmuştur. Tüm bu sebepler işletmeleri harekete geçirmiş ve e-ticaret uygulamalarını farklılaştırarak artırmışlardır. Yerel marketler dahi web sitesi kurmasalar bile instagram vb. ortamlar üzerinden ya da telefon numaralarını sosyal medyada paylaşarak sipariş almaya başlamış, online alışverişe hızlı bir geçiş yapmışlardır. Maalesef bu süreçte ürünleri normal fiyatından daha yüksek fiyatlara satmak isteyen fırsatçılar da ortaya çıkmıştır.
Bu çalışmanın amacı koronavirüs (Covid-19) sürecinde yaşanan gelişmeler ve e-ticarete olan etkisinin bu süreçte nerelere gelebileceğinin bir tahmini ile beklentiler hakkında farkındalık oluşturmaktır. Ayrıca bu ve benzeri küresel salgın ya da sorunların yaşandığı dönemlerde üretici ve tüketicilerin davranışlarının incelenerek, ileriye yönelik perspektif belirlenmeye çalışılmıştır. Koronavirüs salgınının ticari hayata olan ve olması muhtemel değişimlerin etkileri hakkında görüş ve önerilere yer verilmiştir.
Salgının ekonomik, sosyal, toplumsal boyutlarının olması, arz ve talep şoklarının bir kompozisyonunu barındırması, bireylerin başta tüketim davranışları olmak üzere pek çok davranışını etkilemesi Covid-19’u diğer dışsal şok ve krizlerden ayrı bir yere konumlandırmıştır. Özellikle hareket kısıtlamaları iktisadi faaliyet üzerinden ciddi bir yük oluşturmuştur. Seyahat kısıtlamaları yolcu hareketliliğini sona erdirmiş, eğitimde uzaktan eğitim modülüne geçilmiş, spor ve sanatsal etkinliklere ara verilmiş, konaklama endüstrisi durma noktasına gelmiştir.
İşgücü piyasası açısından uzaktan çalışma modülüne geçilmiş, sosyal ve fiziksel mesafe kuralları çerçevesinde piyasanın fiziki çalışma sistemi değişmiş, bazı üretim noktalarında üretime ara verilmiştir. Hane halkı ve firmaları kurtarmaya yönelik mali genişleme programları uygulanmış, bulaşıcılığın önüne geçilmesi amacıyla ücret sübvansiyonları verilmiştir. Artan belirsizlik karşısında zamanında finansal yardım ve acil finansman destekleri ile istikrara bozucu etkinin derinleşmesinin önüne geçilmiştir.
Tüm dünyada etkisini hissettiren Covid-19 Türkiye ekonomisinde sektörel güven endekslerini, dış ticaret istatistiklerini, işgücü piyasasını, sanayi üretim endeksini, turizm gelirlerini doğrudan etkilemiştir. Bu çalışma kapsamında Türkiye ekonomisinde belirtilen makroekonomik göstergelerde meydana gelen değişimler incelenmiştir.
Ekonomik göstergelerde meydana gelen değişimler, Covid-19’la mücadele kapsamında uygulanan genişletici para ve maliye politikaları Türkiye ekonomisinin “V” şeklinde bir trende sahip olacağını öngörmeyi mümkün kılmaktadır. Türkiye ekonomisinin uzun vadede yatırım fonksiyonunu yeniden tahsis etmesi gerekliliği Covid-19’un etkisi altında bir kez daha önem kazanmıştır.