Davalarda Ticari Evrakların Delil Olma Niteliği
Ticari evraklar, bir ticari ilişkinin belgelenmesi, hakların ispatlanması, alacakların ve borçların takip edilmesi gibi birçok durumda kullanılır.
Ticari evrakların delil olarak kabul edilmesi, özellikle Türk Ticaret Kanunu ve Türk Medeni Kanun çerçevesinde şekillenir. Bu evraklar, genellikle yazılı belgeler olup, taraflar arasında yapılan ticari işlemleri kanıtlamak için kullanılır.
Ticari Evrak Nedir?
Ticari evrak, ticari ilişkilere dayanan bir işlemin yazılı olarak belgelendirildiği her türlü belgeyi ifade eder.
Ticari evrak örnekleri:
- Faturalar
- İrsaliyeler
- Sözleşmeler
- Çekler ve senetler
- Banka dekontları
- Sipariş belgeleri
Ticari Evrakların Delil Niteliği
Türk Hukuku'nda ticari evraklar, özellikle delil olarak kabul edilen evraklar arasında yer alır. Ticari evrakların delil olarak geçerli olabilmesi için bazı koşulların yerine getirilmesi gerekir:
a) Yazılı Belgelerin Geçerliliği: Türk Ticaret Kanunu'na göre, ticari belgeler yazılı olmalıdır ve yazılı belgeler, ticari işlemlerle ilgili yapılan anlaşmaların ispatı için kullanılabilir. Özellikle ticaret hayatında sıklıkla karşılaşılan faturalar ve çekler, yazılı belgeler olduğu için delil olarak büyük bir öneme sahiptir.
b) Özel Delil Rejimi: Ticari işletmeler arasındaki ilişkilerin daha hızlı ve güvenilir bir şekilde çözülmesini sağlamak amacıyla Türk Ticaret Kanunu'nda özel bir delil rejimiyle düzenlenmiştir.
c) İzlenebilirlik ve Zaman Aşımı: Ticari evrakların geçerliliği ve güvenilirliği, belgelerin doğru bir şekilde düzenlenmesi ve belirli bir süre içinde sunulmasıyla artar. Ayrıca, ticaret hayatındaki delil niteliği taşır.
Türk Ticaret Kanunu’nda Ticari Evrakların Delil Olarak Kullanılması
Türk Ticaret Kanunu'nda ticari evrakların delil olarak kullanılmasına dair özel hükümler bulunmaktadır. Ticaret Kanunu’nun 21. maddesi ve devamındaki hükümler, ticari evrakların delil gücünü arttırmaktadır.
TTK Madde 21: Ticari evrakların, ticari işletmeler arasında yapılan işlemlerin ispatında, birer delil olarak kabul edilmesini sağlar. Ticari evrakların geçerli bir şekilde düzenlenmiş olması, onları mahkemelerde delil olarak kullanılabilir hale getirir.
Ticari Evrakların Delil Olma Koşulları
Ticari evrakların mahkemede delil olarak kullanılabilmesi için belirli koşulların sağlanması gerekir.
a) Evrakların İmzalanmış Olması: Ticari evrakların geçerli sayılabilmesi için genellikle taraflarca imzalanmış olmaları gerekmektedir. Ancak, taraflardan biri imzayı inkar ederse, bu durumun ispatlanması gerekebilir.
b) Evrakların Şekilsel Gerekliliklere Uygun Olması: Ticari evrakların geçerli olabilmesi için belirli şekil şartlarına uygun olmaları gerekir.
c) Evrakların Taraflar Arasında Gerçekten Bir İşlem Gerçekleştirilmiş Olması: Ticari evrakların delil gücü, yalnızca belgeye dayalı olarak varılan bir işlemin varlığına bağlıdır. Bir ticari işlem gerçekten yapılmış ve evrak doğru şekilde düzenlenmişse, evrak delil olarak kabul edilir.
Ticari Evraklarda İtirazlar ve Karşı Tarafın Savunması
Bir taraf ticari bir evrakı delil olarak sunduğunda, karşı taraf bu evrağa itiraz edebilir. İtirazlar genellikle, evrağın geçerliliği, imzanın sahte olup olmadığı ya da işlemin gerçekten yapılıp yapılmadığı üzerine olabilir. Bu tür durumlar, mahkemede yapılan incelemelerle çözüme kavuşturulur.
Çek ve Senetlerin Delil Niteliği
Ticari hayatta yaygın olarak kullanılan çekler ve senetler, ticari evraklar arasında özel bir yere sahiptir. Özellikle çeklerin ve senetlerin delil olarak kullanılabilmesi için, bu belgelerin doğru şekilde düzenlenmiş olması, süresi içinde sunulması ve ilgili tarafların imzalarının doğruluğu kontrol edilmelidir.