Emlak Yöneticim

Kelime anlamı olarak “sınır dışı edilme” olarak ifade edilebilecek ve yaygın şekilde “deport” olarak kullanılan kavram, hakkında sınır dışı etme kararı bulunan bir yabancının kendi ülkesine veya diğer bir ülkeye zorunlu şekilde çıkışının yaptırılmasıdır. Deport kararı ilgilisine gerekçesiyle birlikte tebliğ edilir. Tebliğden itibaren 15 günlük süre zarfında deport edilenin kendisi, yasal temsilcisi ya da vekili, yetkili makam ve mercie itirazda bulunabilir. İtiraz edilmesi halinde deport edilen kişi, kendi rızası dışında bir sebeple sınır dışı edilemez. Bir kez deport edilen kişinin yeniden ülkeye girmek istemesi halinde, diğer yabancılara kıyasla farklı bir prosedür uygulanır. 

Hakkında sınır dışı etme kararı alınabilecek kimseler şu şekilde özetlenebilir; 5237 sayılı Yasanın 59. maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilen yabancılar; terör örgütü yöneticisi, azası, destekleyicisi veya çıkar emelli suç örgütü yöneticisi, azası veya destekleyicisi olan yabancılar; Türkiye’ye giriş, vize ve oturum izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve düzmece evrak kullanan yabancılar; Türkiye’de bulunduğu müddet zarfında geçimini yasal olmayan yollardan sağlayan yabancılar; kamu düzeni veya kamu güvenliği veyahut kamu sağlığı açısından tehdit oluşturan yabancılar; vize veya vize muafiyeti müddetini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilen yabancılar; oturum izinleri iptal edilen yabancılar; oturum izni bulunup da müddetinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan oturum izni müddetini on günden fazla ihlal eden yabancılar; çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar; Türkiye’ye legal giriş veya Türkiye’den legal çıkış kararlarını ihlal eden yabancılar; Türkiye’de giriş yasağı bulunmasına karşın Türkiye’ye geldiği belirlenen yabancılar; beynelmilel savunma müracaatı reddedilen, beynelmilel savunmadan hariçte tutulan, müracaatı kabul edilemez olarak değerlendirilen, müracaatını geri çeken, müracaatı geri çekilmiş sayılan, beynelmilel savunma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra Yasanın diğer kararlarına göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayan yabancılar; oturum izni uzatma müracaatları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayan yabancılar; beynelmilel müessese ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilen yabancılar. 

Bunun yanı sıra hakkında deport kararı alınamayacak kimselere değinmek gerekir. Bu kapsamda; hudut dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, eziyete, insanlık dışı veyahut onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı ile ilgili ciddi emare bulunan yabancılar ile ilgili; ciddi sağlık meseleleri, yaş ve gebelik vaziyeti sebebiyle seyahat etmesi riski görülen yabancılar hakkında; hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi olanağı bulunmayan yabancılar hakkında; mağdur destek sürecinden faydalanmakta olan insan ticareti mağdurları yabancılar hakkında; tedavileri bitinceye kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları yabancılar hakkında sınır dışı kararı alınamaz. Ancak güvenlik önlemi olarak bu kişilerden, belli bir adreste ikamet etmeleri, belirlenen usulde bildirimde bulunmaları istenebilir.

Ayrıca vizesi veya oturum izinleri iptal edilenlerden 10 gün içinde çıkış yapmak üzere kendiliğinden sınır kapılarına gelen yabancılar hakkında, vize veya vize muafiyeti süresini 10 günden fazla aşanlardan çıkış yapmak üzere kendiliğinden sınır kapılarına gelen yabancılar hakkında, vize alarak veya vize muafiyetiyle gelen ve ikamet izni talepleri reddedilenlerden vize süresi veya vize muafiyeti sürelerini kullanan yabancılar hakkında, oturum izni bulunup da süresinin bitmesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan oturum izni müddetini 10 günden fazla ihlal edenlerden çıkış yapmak üzere kendi kendine hudut kapılarına gelen yabancılar ile ilgili, oturum izni uzatma müracaatları reddedilenlerden, 10 gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlardan çıkış yapmak üzere kendi kendine hudut kapılarına gelen yabancılar ile ilgili, beynelmilel savunma müracaatını geri çeken veyahut geri çekmiş sayılan yabancılardan dava hakkından feragat ettiğini ve gönüllü olarak ülkesine dönmek istediğini yazılı olarak beyan eden yabancılar ile ilgili, beynelmilel savunma müracaatını geri çeken veyahut geri çekmiş sayılan yabancılardan dava hakkından feragat ettiğini yazılı olarak beyan eden ve Yasanın diğer kararlarına göre Türkiye’de kalma hakkı bulunan yabancılar ile ilgili, Mahkemece net karar verilene kadar, Beynelmilel savunma müracaat sahiplerinden kabul edilemez müracaat ve hızlandırılmış değerlendirme çerçevesinde yargı yoluna müracaat eden yabancılar ile ilgili, hudut dışı etme kararı alınmaz.

Ülkeye giriş yapan yabancılar ile ilgili kuşku duyulması halinde, kolluk birimleri tarafından en fazla dört saat sürecek bir inceleme başlatılabilir. Sürenin aşılması gereken hallerde yabancının rızası aranır.

Ülkeye girişlerine müsaade edilmeyecek kişilerden olduğu belirlenen yabancılar, bildirim yapılarak ve ülkeden ayrılış işlemleri için taşıyıcı firmayla ihtiyaç duyulan koordinasyon sağlanarak deport edilirler.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) çeşitli kararlarında, sınır dışı etme kararlarının iptali amacıyla açılan davaların, söz konusu kararın uygulanmasını kendiliğinden durdurmaması ve mahkemelerin mutlaka bu yönde verdiği bir kararının olması şartı sebebiyle, sınır dışı etme kararları bakımından Türk hukukundaki yargısal denetimin etkili bir başvuru yolu olarak kabul edilemeyeceği gerekçesiyle AİHS md. 13’ün ihlal edildiği sonucuna varmıştır. (AİHM’in 22.09.2009 tarihli örnek bir kararı için bkz. Abdolkhani ve Karimnia v. Turkey (Başvuru No. 30471/08)

“Bu durumda; davacının geri gönderilmezlik iddiaları karşısında, 6458 sayılı Kanun'un 55.maddesi uyarınca sınır dışı edilemeyecek yabancılar kapsamına girip girmediği araştırılmaksızın ve davacı hakkında nesnel ve öznel olarak menşe ülke değerlendirmesi yapılmaksızın eksik araştırma sonucu tesis edilen ve davacının sınır dışı edileceği ülkenin neresi olduğu konusunda herhangi bir açıklamaya yer verilmeyen dava konusu işlemde bu haliyle hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.” Eskişehir 1. İdare Mahkemesi E: 2019/219 K: 2019/441

Yabancılar Hukuku ve ülkelerin bu konudaki prosedürleri değişken olup her ülkenin farklı zaman dilimleri için farklı politikalar benimseyebileceği unutulmamalı, muhakkak konunun uzmanı hukukçulardan hukuki yardım alınmalıdır. Güven Hukuk ve Arabuluculuk olarak bu ve benzeri durumlarda profesyonel ekibimizle her zaman yanınızdayız.