Emlak Yöneticim

Evlat edinme, Medeni Kanunun 305-320. Maddelerinde düzenlenen, kanunun aradığı şartların yerine getirilmesi üzerine mahkeme kararı ile kurulan ve evlatlık ile evlat edinen arasında soy bağını kuran bir hukuki ilişkidir. Soy bağını kuran diğer yollardan farklı olarak kan bağına dayanmaz, doğrudan doğruya evlat edinme ilişkisini kuran mahkeme kararı ile meydana gelir. ( MK m.315/f.1)

Medeni Kanun, küçüklerin evlat edinilmesi ile ergin veya kısıtlıların evlat edinilmesini farklı esaslara tabi tutmuştur.

A) KÜÇÜKLERİN EVLAT EDİNİLMESİ

Bir küçüğün evlât edinilmesi, evlât edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması koşuluna bağlıdır. Evlât edinmenin her hâlde küçüğün yararına bulunması ve evlât edinenin diğer çocuklarının yararlarının hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelenmemesi de gerekir.

Evli Kişilerin Evlat Edinmesi

Eşler, ancak birlikte evlât edinebilirler; evli olmayanlar birlikte evlât edinemezler. Eşlerin en az beş yıldan beri evli olmaları veya otuz yaşını doldurmuş bulunmaları gerekir.

Eşlerden Birinin Diğerinin Çocuğunu Evlat Edinmesi

MK m. 306/f.3 hükmünde, eşlerden birinin diğerinin çocuğunu evlat edinmesi hususunda özel bir düzenlemeye yer verilmiştir. MK m. 306/f.3 hükmüne göre, “Eşlerden biri, en az iki yıldan beri evli olmaları veya kendisinin otuz yaşını doldurmuş bulunması koşuluyla diğerinin çocuğunu evlat edinebilir.”

Tek Başına Evlat Edinme

Evli olmayan kişi otuz yaşını doldurmuş ise tek başına evlât edinebilir. Otuz yaşını doldurmuş olan eş, diğer eşin ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksunluğu veya iki yılı aşkın süreden beri nerede olduğunun bilinmemesi ya da mahkeme kararıyla iki yılı aşkın süreden beri eşinden ayrı yaşamakta olması yüzünden birlikte evlât edinmesinin mümkün olmadığını ispat etmesi hâlinde, tek başına evlât edinebilir.

 GENEL ŞARTLAR

MK m. 308/1 uyarınca, evlât edinilenin, evlât edinenden en az on sekiz yaş küçük olması şarttır. Diğer bir ifadeyle evlat edinen ile evlatlık arasında 18 yaş farkının olması gerekir. medeni kanun asgari yaş şartını dışında azami yaş farkına ilişkin sınırlama öngörmemiştir.

MK m308/2, evlat edinme ilişkisinin kurulabilmesi için ayırt etme gücüne sahip olan küçüğün rızasını alınmasını aramıştır. Vesayet altındaki küçük, ayırt etme gücüne sahip olup olmadığına bakılmaksızın vesayet dairelerinin izniyle evlât edinilebilir.

Genel kural itibariyle, küçüğün evlat edinilebilmesi için küçüğün ana ve babasının rızasını gerektirir. Sadece birinin rızasının bulunması yeterli değildir. Ana veya baba velayet hakkına sahip olmasalar dahi küçüğün evlat edinilmesi için rızaları gerekir. küçüğün ana babasının evlat edinmeye rıza göstermemeleri istisnalar haricinde ( MK m. 311) evlat edinme ilişkisinin kurulmasına engel teşkil eder.  

Rıza, küçüğün veya ana ve babasının oturdukları yer mahkemesinde sözlü veya yazılı olarak açıklanarak tutanağa geçirilir. Verilen rıza, evlât edinenlerin adları belirtilmemiş veya evlât edinenler henüz belirlenmemiş olsa dahi geçerlidir.

Şu hâllerde ana ve babadan birinin rızası aranmaz; Kim olduğu veya uzun süreden beri nerede oturduğu bilinmiyorsa veya ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunuyorsa, Küçüğe karşı özen yükümlülüğünü yeterince yerine getirmiyorsa.

B) ERGİNLERİN VE KISITLILARIN EVLAT EDİNİLMESİ

Erginlerin ve kısıtlıların evlat edinilmesine ilişkin şartlar MK m. 313 hükmünde, küçüklerin evlat edinilmesinden farklı olarak ayrıca düzenlenmiştir. MK m. 313 hükmü şöyledir: “Evlât edinenin altsoyunun açık muvafakatiyle ergin veya kısıtlı aşağıdaki hallerde evlât edinilebilir. 1. Bedensel veya zihinsel engeli sebebiyle sürekli olarak yardıma muhtaç ve evlât edinen tarafından en az beş yıldan beri bakılıp gözetilmekte ise, 2. Evlât edinen tarafından, küçükken en az beş yıl süreyle bakılıp gözetilmiş ve eğitilmiş ise, 3. Diğer haklı sebepler mevcut ve evlât edinilen, en az beş yıldan beri evlât edinen ile aile hâlinde birlikte yaşamakta ise. Evli bir kimse ancak eşinin rızasıyla evlât edinilebilir. Bunlar dışında küçüklerin evlât edinilmesine ilişkin hükümler kıyas yoluyla uygulanır.”

Küçüklerin evlat edinilmesinden farklı olarak, erginlerin veya kısıtlıların evlat edinilebilmesi için evlat edinenin alt soyunun açık muvafakati gerekmektedir. Ayrıca evlat edinilen evli ise eşinin rızası da aranmaktadır.

C) EVLAT EDİNME KARARI

Yürürlükte olan Medeni Kanunumuzda evlat edinme ilişkisi, evlat edinen ve evlat edinilenin rızası ile kanunun aradığı diğer şartların yerine getirilmesi üzerine, evlat edinenin başvurusu sonucu verilen mahkeme kararının kurduğu bir hukuki ilişki olarak düzenlenmiştir.

Evlât edinme kararı, evlât edinenin oturma yeri; birlikte evlât edinmede eşlerden birinin oturma yeri mahkemesince verilir. Mahkeme kararıyla birlikte evlâtlık ilişkisi kurulmuş olur.