Frekans
İşitsel, görsel ve taktil uyaranlara reaksiyon zamanı (RZ) üzerinde birçok çalışma yapılmıştır. Ancak basit reaksiyon zamanının (BRZ) değişik şiddet düzeylerinde ve frekanslardaki işitsel uyaranlardan nasıl etkilendi iyi bilinmemektedir. Özellikle, ses frekansının BRZ'ye etkisi ile ilgili çalışmalar nadirdir. Bu çalışma ile hangi frekans ve şiddet düzeylerindeki ses uyaranlarının BRZ'yi en çok etkilediğini saptamayı amaçladık. Bu amaçla denekler cinsiyete ve yaşa göre gruplandırıldı. Her grup için ses şiddet düzeyi ve frekansı değiştirilerek BRZ'ler ölçüldü. Deneye sağlıklı, erişkin ve bilinen bir işitsel rahatsızlığı olmayan yaşları 17-24 arasında değişen 20 kadın ve 20 erkek denek (her iki grupta ortalama yaş: 20.65) dahil edildi. Ses uyaranları olarak, insan kulağının en duyarlı olduğu frekans aralığında yer alan 1kHz, 2kHz ve 4kHz frekanslı saf ses tonları ile bu aralığın dışında kalan 500 Hz frekanslı saf ses tonu kullanıldı. Her ses üç değişik şiddet düzeyinde (60, 70 ve 80 dB) uygulandı. BRZ'nin şiddet düzeyi artışıyla anlamlı ölçüde kısaldığı görüldü. BRZ'nin frekansa göre de anlamlı olarak değiştiği saptandı. Şiddet düzeyi ve cinsiyet ayrımına gidilmeden tüm verilerin genel ortalaması alındığında BRZ'nin en kısa 500 Hz'de, en uzun 2 kHz'de olduğu gözlendi. Kullanılan uyaranlar arasında 500 Hz - 80 dB şiddet düzeyli sesin insanda işitsel uyaranlara reaksiyon vermede en etkili uyaran olduğu sonucuna varıldı. Tüm deneklerin tüm uyaranlara reaksiyon zamanları 160- 190 ms aralığında bulundu. Bu reaksiyon zamanı aralığı benzer çalışmalardan elde edilen değerlerle uyumludur.
Frekans Türleri
Frekans, farklı bağlamlarda değişik türlerde ortaya çıkabilir:
Ses Frekansı
- Ses dalgalarının frekansı, insanın duyabileceği seslerin perdesini belirler.
- İnsan kulağı 20 Hz - 20.000 Hz aralığındaki frekansları duyabilir.
- Alçak frekanslar: Bas sesler (ör. 100 Hz).
- Yüksek frekanslar: Tiz sesler (ör. 10.000 Hz).
Elektromanyetik Frekans
- Radyo dalgalarından ışığa kadar tüm elektromanyetik dalgaların bir frekansı vardır.
- Örnek:
- Radyo dalgaları: ∼103 Hz\sim 10^3 \, \text{Hz}∼103Hz
- Görünür ışık: ∼1014 Hz\sim 10^{14} \, \text{Hz}∼1014Hz
- X-ışınları: ∼1018 Hz\sim 10^{18} \, \text{Hz}∼1018Hz.
Titreşim Frekansı
- Salınım yapan bir sistemin (ör. sarkaç) saniyede kaç kez titreştiğini ifade eder.
Elektrik Frekansı
- Alternatif akım (AC) sistemlerinde, elektrik akımının yön değiştirme sıklığıdır.
- Örnek:
- Avrupa ve Türkiye: 50 Hz
- ABD: 60 Hz
Frekansın Önemi
- Ses Teknolojisi: Mikrofon, hoparlör gibi cihazların tasarımında frekans analizi kullanılır.
- Telekomünikasyon: Radyo, TV ve mobil iletişim frekans bandlarına dayanır.
- Fizik ve Mühendislik: Dalga hareketleri, titreşim analizi, rezonans olaylarında kritik bir parametredir.