Haciz
Haciz, borçlunun mal varlığı üzerindeki yetkilerini sınırlayan, alacaklının borcunu tahsil edebilmesine imkân tanıyan yasal bir işlemdir. Bir şahıs veya tüzel kişi, bir başka şahıs veya tüzel kişiden alacağı olduğunda ve vade süresi içinde bu alacağını tahsil edemediğinde icra takibine başvurabilir. Alacaklının talebi üzerine borçlunun mal ve hakları üzerinden haciz işlemi gerçekleştirilerek borç tahsil edilebilir.
Haciz işlemi icra dairesi tarafından gerçekleştirilir. Alacaklı, yazılı veya tutanağa geçirilme şartıyla sözlü olarak icra dairesine başvurup icra talebinde bulunur. Bu aşamada haciz talebiyle birlikte haciz için gerekli giderleri de alacaklı öder. Ödeme emrinin borçlu kişiye tebliğ edilmesini takiben, alacaklı bir sene içinde haciz talep edebilir. Bu süre içinde borçlu da borcuna itiraz edebilir. İtirazın iptali veya icranın kaldırılması davasında karar çıkana kadar geçen süre, bu bir yıllık süreye dâhil değildir. Eğer itiraz iptal edilirse bir yıllık süre kaldığı yerden işlemeye devam eder. Borçlu 1 yıllık süre boyunca icraya itiraz etmeyebilir ve bu durumda da icra takibi kesinleşmiş olur.
Peki neden haciz işlemine gerek duyulur? Borcun hukuki yükümlülüğü bulunur. Alacaklı ve borçlu ilişkisinde vadesi gelen borcun zamanında ödenmesi ve vadesi geçen borçlar için de faiziyle birlikte ödeme yapılması gerekir. Haciz cezası almak için birtakım koşulların bir araya gelmesi beklenir. Öncelikle borcun var olduğu yasal yollarla kanıtlanmalıdır. Bu süreçte alacaklı, borçluya alacağı için hatırlatma tebligatı gönderir. Borçludan yanıt alınamazsa ihtarname gönderilir. Yine yanıt alınamadığı taktirde yukarıda anlatılan usuller uygulanarak haciz işlemi için gerekli başvuru yapılır ve süreç başlatılır.
Haciz işlemi, hangi varlık ya da hakka yönelik olduğuna göre farklı türlere ayrılır: Taşınır ve Taşınmaz Haczi, Maaş ve Gelir Haczi, Banka Hesabı Haczi, Hak ve Alacak Haczi. Haciz işlemi sırasında hem borçlu hem de alacaklının belirli hakları ve yükümlülükleri bulunur. Ayrıca, kanun borçlunun temel ihtiyaçlarını ve geçimini güvence altına almak için bazı sınırlamalar getirmiştir. Örneğin: Borçlunun kişisel eşyaları ve mesleğini icra etmesi için gerekli araç-gereçleri haczedilemez. Maaşın sadece belli bir kısmı haczedilebilir ve asgari geçim düzeyi korunur. Sonuç olarak Haciz, alacaklının hakkını koruma ve tahsil etme aracı olmakla birlikte, borçlu için ciddi ekonomik ve psikolojik etkiler yaratabilir. Bu nedenle, tarafların borç-alacak ilişkilerinde hukuki süreci doğru anlamaları ve bir uzlaşma yolu bulmaları, olası olumsuz sonuçların önüne geçebilir.