Haciz Nedir ve Koşulları Nelerdir?
Haciz, alacaklıların borçlularından alacaklarını tahsil edebilmek için, mahkeme kararı veya icra dairesi aracılığıyla borçlunun mal varlıklarına el koymasıdır. Haciz işlemi, borçluya yükümlülüklerini yerine getirme fırsatı tanıyan bir süreçtir, ancak borçlu ödeme yapmadığında alacaklı, haciz işlemi başlatabilir.
Haciz koşulları, icra ve iflas hukuku açısından bazı belirli şartlara dayanır. Haciz işlemi için gerekli olan koşullar:
1. Borçlunun Ödeme Yükümlülüğünü Yerine Getirmemesi
Haciz işlemi başlatabilmek için en temel koşul, borçlunun alacaklıya olan borcunu ödememesi veya ödeme yükümlülüğünü yerine getirmemesidir. Eğer borçlu, ödeme süresi içinde ödeme yapmazsa, alacaklı icra takibi başlatabilir ve haciz işlemi uygulanabilir.
2. İcra Takibi Başlatılması
Haciz işlemi, icra takibi sürecinin bir parçasıdır.
İcra dairesine başvuru yaparak ödememeyi talep edebilir.
Alacaklı, borçlunun ödeme yapmaması durumunda icra takibi başlatır.
İcra takibi, ödeme emri veya icra ilamı gibi belgelerle yapılabilir
Ancak bu maddeler geçerli ise alacaklı borçluya dava açabilir.
3. Haciz İçin Mahkeme Kararı veya İcra Dairesi Yetkisi
Haciz işlemi için, belirli durumlarda bir mahkeme kararı gereklidir. Ancak, çoğu haciz işlemi, icra dairesi tarafından yapılabilir. İcra dairesi, icra takibini başlatan alacaklının başvurusu üzerine borçlunun mal varlıklarına haciz koyma yetkisine sahiptir.
4. Haciz İçin Borçlunun Mal Varlığının Tespiti
Haciz işlemi yapılmadan önce, borçlunun mal varlığı ve gelir durumu tespit edilmelidir. Bu, borçlunun taşınmaz malları, taşınabilir malları, bankadaki hesapları ve diğer değerli varlıkları olabilir.
5. Haciz Yapılacak Malların Belirlenmesi
İcra memurları, haciz işlemini gerçekleştirmeden önce, borçlunun mal varlıklarını belirler.
Taşınabilir mallar
Bankadaki hesaplar veya kredi kartları
Zarar görmeyen gelir
Ancak bazı mallara haciz uygulanması kanunen yasaktır. Borçlunun yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan eşyalara haciz konulamaz.
6. Haciz Uygulama Şartları
Haciz işlemine ilişkin koşullar şunlardır:
Haciz ihbarnamesi: İcra memuru, haciz işlemine başlamadan önce borçluya ihbarname gönderir ve borçluyu, borcunu ödemesi konusunda uyarır.
Haciz sırasında borçlunun varlığına el konulması: Haciz işlemi sırasında borçlunun malları haczedilebilir. Bu, taşınabilir malların haczi, bankadaki hesapların bloke edilmesi veya taşınmaz malların haczi gibi işlemleri kapsar.
İhtiyati haciz: Bazı durumlarda, haciz işlemi henüz dava sürecindeyken yapılabilir. Bu, borçlunun mal varlığını kaçırmaması adına mahkeme tarafından uygulanan bir önlemdir.
7. Borçlunun Mal Varlığının Yetersiz Olması Durumunda İcra Takibi Devam Eder
Eğer borçlunun mal varlığı yetersizse ve haciz işlemiyle alacak tahsil edilemiyorsa, alacaklı hala icra takibini sürdürebilir. Borçlu mal edinirse, alacaklı bu mal varlıkları üzerinde yeni bir haciz işlemi başlatabilir.
8. İpotek ve Teminatlar
Bazı durumlarda, alacaklı, borçluya ait ipotekli veya teminatlı mallara haciz koyabilir. Bu durumda, ipotekli malın satılmasıyla elde edilen gelir, alacaklının borcuna karşılık olarak kullanılabilir.
9. Haciz Sonrası Satış İşlemi
Haciz edilen mallar, borçlunun borcunu ödememesi durumunda satılabilir. İcra dairesi, haczedilen malları açık arttırma usulüyle satabilir ve elde edilen gelir, alacaklının borcunun ödenmesi için kullanılır. Satış işlemi, belirli bir prosedüre göre yapılır ve alacaklı ile borçlu arasında hakkaniyetli bir çözüm sağlanmaya çalışılır.
10. Haciz İşlemine Karşı Borçlunun İtiraz Hakkı
Borçlu, haciz işlemine karşı itiraz edebilir. İtiraz, genellikle icra mahkemesine yapılır. Borçlu, mallarının haczedilmesini haksız buluyorsa veya ödeme gücü olduğuna inanıyorsa, itirazda bulunarak haciz işleminin durdurulmasını talep edebilir.