İcra Hukukunda Haciz Yolu ve İşleyişi
İcra Hukukunda Haciz Yolu ve İşleyişi
Haciz, alacaklının alacağını tahsil edebilmesi için borçlunun malvarlığına el konulmasını sağlayan bir icra hukuku işlemidir. İcra takibinin en sık kullanılan yöntemi olan haciz, alacaklının talebiyle icra müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Bu makalede haciz yolunun işleyişi ve süreçte dikkat edilmesi gereken hususlar ele alınmaktadır.
Haciz Yoluyla Takip Nedir?
Haciz, genellikle ilamsız veya ilamlı takipte alacaklının alacağını tahsil edememesi halinde başvurulan bir işlemdir. Borçlunun, icra takibine karşı itiraz etmemesi ya da itirazın kaldırılması/iptal edilmesi sonucunda takip kesinleşir ve alacaklı haciz talebinde bulunabilir.
Haciz, borçlunun taşınır ve taşınmaz malları, maaşı, banka hesapları, alacakları ve diğer malvarlığı unsurları üzerinde uygulanabilir. Ancak, haciz işlemlerinde belirli kurallar ve sınırlamalar bulunmaktadır.
Haciz Yolunun İşleyişi
1. Haciz Talebi
Alacaklı, takip kesinleştikten sonra icra müdürlüğüne başvurarak haciz talebinde bulunur. Bu talepte, borçlunun hangi malvarlığı unsurlarının haczedilmesini istediğini belirtmesi mümkündür.
2. Haciz İşlemi
İcra müdürlüğü, alacaklının talebi üzerine borçlunun malvarlığı üzerinde haciz işlemini başlatır. Haciz işlemi sırasında:
• Borçlunun taşınır malları tespit edilerek tutanağa geçirilir.
• Borçlunun maaşı veya banka hesaplarına haciz konulabilir. Maaş haczinde yalnızca belirli bir oran (%25) haczedilebilir.
• Taşınmaz mallar üzerine haciz şerhi işlenir.
3. Haciz Tutanağı
Haciz işlemi sırasında tespit edilen mallar bir tutanakla kayıt altına alınır. Bu tutanak, haczin hukuki geçerliliği için önemli bir belgedir.
4. Satış Talebi
Haczedilen mallar, alacaklının talebi üzerine icra müdürlüğü tarafından satışa çıkarılır. Satış genellikle açık artırma yoluyla yapılır. Elde edilen gelir, öncelikle haciz masraflarına, ardından alacaklıların sırasına göre alacaklarının ödenmesine tahsis edilir.
Haczedilemeyecek Mallar
Kanun, borçlunun temel yaşam ihtiyaçlarını ve ekonomik durumunu korumak amacıyla bazı malları haczedilemez olarak belirlemiştir. Örneğin:
• Borçlunun kendisi ve ailesi için gerekli olan eşyalar,
• Borçlunun mesleğini sürdürebilmesi için zorunlu olan araç ve gereçler,
• Asgari geçim standardını sağlayacak gelir düzeyi,
• Sosyal yardım niteliğindeki ödemeler.
Haciz Sürecinde Tarafların Hakları
• Alacaklının Hakları: Alacaklı, haciz sürecinin hızlandırılması ve borçlunun mal kaçırmasını engellemek için gerekli taleplerde bulunabilir. Ayrıca, borçlunun haczedilen malvarlığının satışını talep etme hakkına sahiptir.
• Borçlunun Hakları: Borçlu, haczedilen malların değerinin borcunu aşması durumunda, fazla haciz işlemine karşı icra mahkemesine şikayette bulunabilir. Ayrıca, haczedilemez malvarlığı unsurları için itiraz edebilir.
Haciz, alacaklının alacağına kavuşması için etkili bir yöntemdir; ancak, hem borçlunun hem de alacaklının haklarının korunması amacıyla sıkı kurallara tabidir. Sürecin etkin ve doğru bir şekilde yürütülmesi, tarafların haklarını koruyabilmesi için önemlidir. Tarafların, özellikle karmaşık haciz işlemlerinde hukuki destek alması önerilir.