İcra Hukukunun Alt Dalları
İcra hukuku, alacakların tahsili ve borçların ödenmesi süreçlerini düzenleyen bir hukuk dalı olarak çeşitli alt dallara ayrılır. Bu alt dallar, icra hukukunun farklı konularını kapsar ve her biri farklı prosedür ve düzenlemelerle yürütülür. İşte icra hukukunun başlıca alt dalları:
1. Cebri İcra
Cebri icra, bir alacağın devlet organlarının zorlayıcı gücü kullanılarak tahsil edilmesi sürecini ifade eder. Bu dal, bireylerin ve kurumların borçlarını ödemediği durumlarda devreye girer.
Cebri icra türleri:
• Adi Takip: Borçlunun taşınır veya taşınmaz mallarına haciz konularak alacağın tahsil edilmesidir.
• Kambiyo Senetlerine Dayalı Takip: Bono, poliçe ve çek gibi belgelerle başlatılan hızlı takip yöntemidir.
• Tahliye ve Teslim Takipleri: Kiralanan taşınmazların tahliyesi veya bir malın teslimi gibi durumları kapsar.
2. İflas Hukuku
İflas hukuku, borçlarını ödeyemeyecek duruma gelen tüzel kişilerin (şirketler ve işletmeler) mal varlıklarının alacaklılara eşit şekilde paylaştırılmasını sağlar. Bu süreç, daha çok ticari ilişkilerde uygulanır.
İflas türleri:
• Adi İflas: Borçlu hakkında iflas davası açılarak gerçekleşir.
• Takip Yoluyla İflas: Alacaklının başlatmış olduğu takip sonucunda borçlunun iflasına karar verilmesidir.
• İflas Erteleme (Konkordato): Borçlunun iflasını önlemek amacıyla borçlarını yeniden yapılandırmasıdır.
3. Haciz Hukuku
Haciz hukuku, borçlunun taşınır veya taşınmaz mallarına el konulması sürecini kapsar. Haczedilen mallar, icra müdürlüğü tarafından satılarak alacaklıya ödeme yapılır.
Haciz türleri:
• Taşınır Haczi: Borçlunun araç, banka hesabı veya değerli eşyalarına el konulması.
• Taşınmaz Haczi: Borçlunun gayrimenkullerine (ev, arsa vb.) haciz konulması.
• Ücret Haczi: Borçlunun maaş veya gelirlerine belli bir oranda el konulması.
4. Konkordato Hukuku
Konkordato, borçlunun alacaklılarıyla anlaşarak borçlarını yeniden yapılandırmasıdır. Amaç, borçlunun iflasını önlemek ve faaliyetlerini sürdürmesini sağlamaktır.
Konkordato türleri:
• Adi Konkordato: Borçlunun tüm alacaklılarıyla anlaşarak borçlarını belirli bir vadeye yayması.
• Malvarlığının Terki Suretiyle Konkordato: Borçlunun mal varlığını alacaklılara devretmesi.
5. Rehin Hukuku
Rehin hukuku, bir alacağın teminat altına alınması için borçlunun malvarlığının rehin edilmesini içerir. Borç ödenmezse rehin konusu mal icra yoluyla satılarak alacak tahsil edilir.
Rehin takip türleri:
• Taşınır Rehni: Araç rehni gibi taşınabilir mallar üzerinden yapılır.
• Taşınmaz Rehni: İpotek gibi taşınmaz mallar üzerinde uygulanır.
6. İcra Mahkemesi Uyuşmazlıkları
İcra hukukunda süreçler sırasında ortaya çıkan hukuki anlaşmazlıkları çözmek için icra mahkemeleri devreye girer. Bu kapsamda, takip iptali, haciz işlemleri ve diğer icra prosedürlerine ilişkin uyuşmazlıklar değerlendirilir.
7. Alacak ve Tahliye Takipleri
• Alacak Takibi: Alacaklı, borçludan tahsil edemediği borcu icra yoluyla talep eder.
• Tahliye Takibi: Kiracının borcunu ödememesi durumunda, taşınmazın tahliyesi için başvurulan süreçtir.
İcra hukuku, cebri icra, iflas, haciz ve konkordato gibi farklı alt dallarıyla borç-alacak ilişkilerinde adaletin sağlanmasını amaçlar. Bu alt dalların her biri, borçların tahsili ve alacaklıların haklarının korunması için çeşitli yasal prosedürler sunar. İcra hukukunun etkin uygulanması, toplumsal düzenin ve ekonomik ilişkilerin korunmasında kritik bir rol oynar.