Judo Sporu
Judo 1950 yıllarında Türkiye’ye gelmiş ve ilk çalışmalar başlamıştır. 1962 yılında Güreş Federasyonu bünyesinde federe olarak resmi faaliyetlerine başlamıştır.
Judo ilk defa 1964 yılında Tokyo olimpiyat oyunlarında yer alarak olimpik branş olmuştur. 1966 yılında ise Judo, Türkiye’de bağımsız bir federasyon olmuştur. Judo Federasyonu'nun kurulmasının ardından ilk başkanlığa da Hakkı ISIGÖLLÜ atanmış ve 1967'de ilk Türkiye Şampiyonası düzenlenmiştir.
1997 yılından itibaren Judo Federasyonu bünyesinde sırasıyla “Wuhsu, Aikido ve Kurash” branşları yer almış, Wushu ve Aikido 2006 yılında ayrılmış, Judo Federasyonu 2011 yılına kadar Judo ve Kurash Federasyonu olarak faaliyetlerini sürdürmüştür. 2011 yılında son olarak Kurash branşı bünyesinden ayrılmış olup, bu tarihten itibaren “TÜRKİYE JUDO FEDERASYONU” olarak faaliyetlerini sürdürmeye devam etmektedir.
Judo Nasıl Yapılır?
Genel olarak judo 8 ya da 10 metre kare biçimindeki alan çerçevesinde yapılır. 3 veya 4 metre karelik koruyucu döşemeler üzerinden zeminin kaplanması büyük öneme sahiptir.
Judonun Kuralları Nedir?
Judo genel olarak 3 ila 20 dakika arasında değişkenlik gösteren süreler içerisinde yapılır. Rakibin sırt üstü yatırılması gerekir ve rakibin ayağa kalkması için 30 saniyelik süresi vardır. Diğer bir galip gelme yöntemi ise rakibin kollarını bükmek suretiyle boyun bölgesinden kavramaktır. Daha sonra rakibin pes etmesi beklenir.
Bir dövüş sporundan çok dövüş sanatı olarak rakibi savunma üzerinden etkisiz hale getiren öğretiye judo denmektedir. Sağladığı öğretilerin dayandığı temel bir saldırıdan çok, sanat olarak algılanmasına olanak vermektedir. Judonun sanat olarak bilmesindeki en önemli unsurlardan biri, yapılan müsabakalarda rakibe herhangi bir tekme ya da yumruk saldırısı gerçekleştirilmemesidir. Buradaki temel amaç rakibin boğularak, sıkarak domine etmek suretiyle yumuşak mindere serilmesidir. Judo sporunu yaparken fiziksel etkinin ötesinde zihinsel bir öğreti devreye girer. Bu öğreti içerisinde rakibin daha güçsüz olduğu ve birazdan yere seyredeceği hissi yaratılır. Sağladığı öğretilerin dayandığı temel bir saldırıdan çok, sanat olarak algılanmasına olanak vermektedir. Judonun sanat olarak bilmesindeki en önemli unsurlardan biri, yapılan müsabakalarda rakibe herhangi bir tekme ya da yumruk saldırısı gerçekleştirilmemesidir.
Temel judo terimleri şu şekildedir:
- Tatami: Judo yer minderi olarak bilinir
- Judogi: Judo kıyafeti anlamına gelir
- Obi: Judo kemeri
- Jozeki: Judo hakemi
- Uke: Özellikle teknik uygulanılan kişi veya rakip
- Tori: Tekniği uygulayan sporcu
- Judoka: Judo yapan kişi, judo sporcusu
- Kyü: Derece veya kemer seviyesi
- Waza: Teknik veya hamle
- Ippon: Tam puan, maçı kazandıran noktadır
- Waza-ari: Yarım puan, iki tane waza-ari bir ippon eder
- Uchi-komi: Teknik tekrarı, tekrar çalışması
- Randori: Serbest müsabaka, pratik karşılaşması
- Osai: Kontrol tekniği veya tutuş
- Kuzushi: Dengeden çıkarma hareketi
- Seoi: Sırtla yapılan bir fırlatma hareketi
- Aşhi: Ayak
- Soto: Dış anlamında kullanılır
- Hiza: Diz
- Rei: Saygı ve selamlamadır.
- Sensei: Hoca veya eğitmen
- Dojo: Judo eğitimi yapılan yer, antrenman alanı
- Shido: Küçük ihlaller için ceza, hata sonucu verilen ceza
- Hansoku-make: Diskalifiye sebebi ve cezasıdır
Judo Tekniklerinin Sınıflandırılması
Judo teknikleri, iki ana kategoriye ayrılır:
- Nage-waza (atma teknikleri)
- Katame-waza (kontrol teknikleri)
Her iki teknik seti, farklı senaryolar için özel stratejiler sunar ve bir judoka'nın kişisel stilini geliştirmesinde kritik rol oynar.
1. Nage-waza (Atma Teknikleri)
Nage-waza, rakibi denge bozarak yere indirme tekniklerine verilen genel isimdir. Bu kategori üç ana bölümde incelenir:
a) Tachi-waza (Ayakta atış teknikleri): Ayakta duran rakibi yere indirme işlemi.
b) Te-waza (Kol teknikleri): Kol kullanarak rakibi kontrol ve hedefleme hareketleri.
c) Koshi-waza (Kalça teknikleri): Kalça kullanılarak rakibi yere indirecek hareketler.
2. Katame-waza (Kontrol Teknikleri)
Katame-waza, rakibi mat üzerinde kontrol altına almaya yönelik tekniklerin genel adıdır ve üç ana gruba ayrılır:
a) Osae-waza (Tutuş teknikleri): Rakibi sıkı bir şekilde kımıldamadan tutmak amacıyla yapılan hareketler.
b) Shime-waza (Boğma teknikleri): Rakibi nefessiz bırakarak onu teslim almaya zorlama yöntemleri.
c) Kansetsu-waza (Eklem kilitleri): Rakibin eklemlerine baskı uygulayarak kısıtlama hedefler.
Judo Maçlarının Puanlama ve Cezaları
Judo müsabakaları, puanlandırma sistemi (ippon, waza-ari .... ) temel alınarak belirlenir ve her puan türü maçı kazanma doğrultusunda önemli bir yere sahiptir. Bunun yanında, özel cezalar (Shido, Hansoku-make) judo maçlarının gidişatına etki eder.
- Ippon: Maçı anında kazandırır ve rakibin tam olarak sırt üstü düşmesi ile elde edilir.
- Waza-ari: Yarı puan olup, iki waza-ari bir ippon yapar.
- Shido: Küçük hata veya ihlaller sonucunda verilen ceza.
- Hansoku-make: Anında diskalifiye ile sonuçlanan ciddi ihlallerin cezasıdır.
Son olarak Judo sporunda kuşak sıralaması şu şekildedir.
Kyu dereceleri(öğrenci)
6 -Rok - Kyu (Beyaz Kuşak)
5- Go - Kyu (Sarı Kuşak)
4- Shi - Kyu (Turuncu Kuşak)
3- San - Kyu (Yeşil Kuşak)
2- Ni - Kyu (Mavi kuşak)
1 -Ik - Kyu (Kahverengi Kuşak)
Dan dereceleri(ustalık)
1 - Sho - Dan (Kara Kuşak)
2- Ni -Dan (Kara Kuşak)
3- San -Dan (Kara Kuşak)
4- Yo -Dan (Kara Kuşak)
5- Go- Dan (Kara Kuşak)
6- Roku - Dan (Kırmızı-beyaz kuşak)
7- Shichi -Dan (Kırmızı-beyaz kuşak)
8- Hachi - Dan (Kırmızı-beyaz kuşak)
9- Ku -Dan (Kırmızı Kuşak)
10- Ju -Dan (Kırmızı kuşak)