Medeni hukuk nedir ve içeriği
Medeni hukuk, kişilerin birbiriyle ya da belirli ölçülerde kişilerle devletin doğrudan veya dolaylı özel ilişkilerinin kamu hukuku gibi başka bir hukuk dalının konusuna girmeyen hukuk dalına verilen addır. Temeli Roma hukukuna dayanır ve Cermen halkları tarafından geliştirilmiştir. Tüm Kara Avrupası'nda (farklı bir hukuk anlayışının geliştiği Britanya'dan ayırmak için) ve onlardan etkilenen birçok ülkede uygulanan bir hukuk dalıdır.
Özel hukuk, bireyler arasındaki ilişkileri, eşitlik ve irade özgürlüğü ilkelerini esas alarak düzenler. Başlıca özel hukuk dalları; medeni hukuk, ticaret hukuku ve milletlerarası özel hukuktur.
Medeni hukuk, özel hukukun temeli sayılan ve düzenlediği ilişkiler bakımından en kapsamlı olan özel hukuk dalıdır. Kişiliğin elde edilmesinden sona ermesine kadar geçen süre içinde, ticari ilişkiler dışında kalan, tüm özel ilişkileri içine alır.
Özel hukuk denilince medeni hukuk (yurttaşlar hukuku) akla gelir. Medeni hukuk; kişiler hukuku, aile hukuku, miras hukuku, eşya hukuku, borçlar hukuku dallarına ayrılır.
• Kişi Hukuku: Kişiliğin başlangıcı ve sonu, kişiliğin korunması, kişisel durumların sicili, yerleşim yeri gibi kavramları içine alan kişi hukuku, gerçek kişilerin yanı sıra tüzel kişiliklerden dernek ve vakıfları da inceler.
• Aile Hukuku: Adından da anlaşılacağı üzere, aile kavramını ve bu kapsamda nişanlanma, evlenme, boşanma, velayet, nesep gibi konuları inceler.
• Miras Hukuku: Bireyin ölümünden sonra mallarının, alacaklarının ve borçlarının durumunu düzenleyen medeni hukuk dalıdır.
• Eşya Hukuku: Kişinin gerek taşınır gerek taşınmaz mallar ile kurduğu bağları düzenler. Zilyetlik, tapu sicili, ayni hak, mülkiyet, rehin, ipotek gibi konular bu kapsamda incelenir.
• Borçlar Hukuku: Kişiler arasındaki borç ve alacak ilişkilerinin düzenlendiği hukuk dalıdır.
Medeni hukukun temel ilkeleri şunlardır:
• İyiniyet, hakkın kötüye kullanılmaması ve dürüstlük kuralı ilkeleri
• Hâkimin takdir yetkisi
• Borçların genel kurallarının uygulanması
• İspat kuralları
• Kişiler hukuku:
• Gerçek kişiler
• Kişiliğin başlangıcı ve sonu
• Hak ehliyeti
• Fiil ehliyeti
• Hısımlık
• İkâmetgâh
• Kişilik haklarının korunması
• Tüzel kişiler
• Kamu hukuku tüzel kişileri (Devlet kurumları)
• Özel hukuk tüzel kişileri (Vakıf, dernek ve şirketler
Türk Medeni Kanunu
Yürürlükteki Türk Medeni Kanunu’muz 1 Ocak 2002 yılında yürürlüğe giren 4721 sayılı kanundur. Kişiler hukuku, aile hukuku, miras hukuku ve eşya hukuku olmak üzere toplam dört kitaptan oluşur. Borçlar hukuku ise ayrı bir kanunla; 1 Temmuz 2012’de yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile düzenlenmektedir.