MEŞRU MÜDAFAA
MEŞRU MÜDAAFA
Meşru müdafaa diğer isimleriyle yasal savunma veya meşru savunma; uğranılan bir saldırı karşısında kişinin kendisini veya bir başkasını korumasıdır. Meşru müdafaa bir hukuka uygunluk sebepleri arasındandır. Bulunan bir saldırıda Saldırıyı durdurmak veya saldırının etkilerini azaltmak amacıyla orantılı güç ile gerçekleştirilen karşıt saldırı da meşru müdafaaya girmektedir. Örneğin üzerine silahla ateş açılan bir kişinin kendi silahını kullanarak saldırganı etkisiz hale getirmek için kendi silahıyla ateşle karşılık vermesi meşru müdafaa kapsamındadır; ancak sana bıçakla saldıran bir kişiye silah kullanarak karşılık vermek orantısız güç kapsamında olduğu için meşru müdafaa ya girmez. Meşru savunmanın amacı cezalandırmak değildir. Saldırıyı orantılı güç kullanarak başından def etmeye çalışılmalı ve saldırı bitince savunma sona ermelidir. Meşru müdafaa sadece kendimizi için yapılmaz başkalarının yerine de meşru müdafaa yapılacak saldırı anları olmaktadır. Örnek olarak 3. Kişi lehine meşru müdafaa başka birini saldırı anında kurtarmaktır. Meşru müdafaanın şartları;
1-Saldırıya ilişkin şartlar
- saldırının varlığı
- saldırı kesin olmalı, mevcut olmalı veya gerçekleşmesi ya da tekrarı kesin olmalı
- saldırı bir insandan kaynaklanmalı
- saldırı kişilere ait hakka yönelik olmalı
2-savunmaya ilişkin şartlar
- savunma zorunluluğu olmalı
- saldırı ile savunmanın arası orantılı olmalı
- savunma halinde bulunan kişi bu hukuka uygunluk sebebinin bilincinde olmalı
Meşru müdafaa, Türk Anayasası'nda doğrudan bir maddeyle düzenlenmemiştir. Ancak, Anayasa'nın kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığına dair düzenlemeleri, meşru müdafaa hakkının temelini oluşturur. Anayasadaki ilgili madde:
- Madde 17 - Kişinin Dokunulmazlığı, Maddi ve Manevi Varlığı: Bu madde, kişilerin vücut dokunulmazlığını, maddi ve manevi varlıklarını koruma hakkını güvence altına alır. Kişi, kendisini veya başkasını korumak amacıyla hareket edebilir. Bu, bir tür meşru müdafaa hakkını dolaylı olarak içerir.
Ancak, asıl olarak meşru müdafaa konusu, Türk Ceza Kanunu'nda düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunu’nun 25. maddesi meşru müdafaa ile ilgili düzenlemeler içerir ve bu madde, Anayasa'ya paralel olarak bir kişinin kendisini veya başkasını savunma hakkını hukuken tanıtır. Yani meşru müdafaa, Anayasa'da doğrudan yer almaz, ancak kişinin temel haklarının korunmasından dolaylı olarak desteklenmektedir. Bu hak, Türk Ceza Kanunu'nda tanımlanmıştır.