Osmanlı Dönemi Hakkında Bilgiler ve Padişahların Yaptıkları Nelerdir?
Osmanlı Dönemi:
Osmanlı İmparatorluğu, yaklaşık 600 yıl boyunca varlığını sürdüren, 1299'da kurulan ve 1923'te sona eren bir Türk-İslam devletidir. Tarihi, siyasi, ekonomik ve kültürel anlamda büyük bir etkiye sahip olan Osmanlı, Avrupa, Asya ve Afrika'da geniş bir coğrafyada hüküm sürmüştür. İşte Osmanlı İmparatorluğu hakkında temel bilgiler:
Kuruluş ve İlk Yıllar (1299-1453)
- Kurucusu: Osman Gazi, 1299'da Bilecik ve çevresinde küçük bir beylik olarak Osmanlı Beyliği'ni kurdu.
- Başkentler: İlk başkentler Söğüt, Bursa ve Edirne'dir.
- Hedef: Bizans İmparatorluğu topraklarını ele geçirerek Anadolu'da İslam birliğini kurmak ve güçlenmek.
- İlk Genişleme: Osmanlılar, Orhan Gazi döneminde Marmara Bölgesi'ne yayıldı, Balkanlara geçiş yapıldı.
Yükselme Dönemi (1453-1606)
- Fatih Sultan Mehmet: 1453'te İstanbul'u fethederek Doğu Roma İmparatorluğu'nu (Bizans) sona erdirdi ve Osmanlı'yı bir imparatorluk haline getirdi.
- Kanuni Sultan Süleyman: Osmanlı'nın en geniş sınırlara ulaştığı dönemdir. Akdeniz bir Osmanlı gölü haline geldi ve Osmanlı deniz gücü zirve yaptı.
- Kültürel Zenginlik: Bu dönemde mimari, sanat, edebiyat ve bilim alanlarında önemli eserler üretildi (Mimar Sinan, divan edebiyatı, İslam bilim insanları).
Duraklama Dönemi (1606-1699)
- Sebep: Merkezi otoritenin zayıflaması, Avrupa'daki bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gerisinde kalınması.
- Ekonomik Sorunlar: Tımar sisteminin bozulması, para değer kaybı, ve kapitülasyonlar nedeniyle ekonomi sarsıldı.
- Savaşlar: Osmanlı, Avusturya, Venedik ve İran ile sürekli savaş halindeydi.
Gerileme Dönemi (1699-1792)
- Karlofça Antlaşması (1699): İlk kez toprak kaybı yaşandı.
- Askeri Reformlar: Yeniçeri Ocağı'ndaki bozulma nedeniyle modernleşme çabaları başladı.
- Sanayi Devrimi: Osmanlı, Avrupa'nın teknolojik devrimlerinin gerisinde kaldı.
Dağılma Dönemi (1792-1923)
- Tanzimat ve Islahat Dönemleri: Batılılaşma çabaları kapsamında hukuk, eğitim ve yönetim alanında reformlar yapıldı.
- Meşrutiyet: 1876'da I. Meşrutiyet, 1908'de II. Meşrutiyet ilan edildi.
- Osmanlı'nın Sonu: I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle çıkan Osmanlı, 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sona erdi.
Osmanlı’nın Önemi
Osmanlı İmparatorluğu, doğu ve batı kültürlerini bir araya getirerek köprü görevi görmüştür. İslam dünyasında halifelik makamı sayesinde dini liderlik yapmış, Avrupa'daki güç dengelerinde etkili olmuş ve dünya tarihinde derin izler bırakmıştır.
Tahta Çıkmış Padişahlar:
Osmanlı padişahları, yaklaşık 600 yıllık Osmanlı İmparatorluğu döneminde önemli icraatlara imza atarak hem kendi dönemlerini hem de dünya tarihini şekillendirmişlerdir. İşte Osmanlı padişahlarının dönemlerine göre önemli icraatları:
1. Osman Gazi (1299-1326)
- Osmanlı Beyliği'ni kurdu.
- Bizans ile mücadele ederek Karacahisar ve Bilecik'i aldı.
- Osmanlı'nın temel teşkilat yapısını oluşturdu.
2. Orhan Gazi (1326-1362)
- Bursa'yı fethederek başkent yaptı.
- İlk düzenli Osmanlı ordusunu (yaya ve müsellem) kurdu.
- İznik ve İzmit'i alarak Bizans üzerindeki baskıyı artırdı.
3. I. Murad (1362-1389)
- Edirne'yi fethederek başkent yaptı.
- Sırpsındığı ve I. Kosova Savaşları'nda Haçlı ordularını yendi.
- Yeniçeri Ocağı'nın temellerini attı.
4. Yıldırım Bayezid (1389-1402)
- İstanbul'u ilk defa kuşattı.
- Anadolu Hisarı'nı inşa ettirdi.
- Ankara Savaşı'nda Timur'a yenilerek Osmanlı'yı Fetret Devri'ne sürükledi.
5. Mehmet Çelebi (1413-1421)
- Fetret Devri'ni sona erdirerek Osmanlı'yı yeniden birleştirdi.
- Balkanlarda otoriteyi tekrar sağladı.
6. II. Murad (1421-1451)
- Varna ve II. Kosova Savaşları'nda Haçlıları yendi.
- Şehzade eğitimi sistemini geliştirdi.
7. Fatih Sultan Mehmet (1451-1481)
- 1453'te İstanbul'u fethederek Orta Çağ'ı sona erdirdi, Yeni Çağ'ı başlattı.
- Topkapı Sarayı'nı inşa ettirdi.
- Denizcilikte önemli ilerlemeler sağladı ve Ege Adaları'nın bir kısmını aldı.
8. II. Bayezid (1481-1512)
- Cem Sultan meselesini yöneterek tahtını korudu.
- Anadolu'da Şii Safevilere karşı mücadele etti.
9. Yavuz Sultan Selim (1512-1520)
- Çaldıran Savaşı ile Safevileri yendi.
- Mercidabık ve Ridaniye Savaşları ile Memlük Devleti'ni sona erdirerek Mısır'ı fethetti.
- Halifelik Osmanlı'ya geçti.
10. Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566)
- Mohaç Meydan Savaşı ile Macaristan'ı Osmanlı'ya bağladı.
- Avusturya ve İran ile uzun süreli mücadelelere girdi.
- Kanunlarıyla "Kanuni" unvanını aldı.
- Mimari ve sanatta altın çağ yaşandı.
11. II. Selim (1566-1574)
- Kıbrıs fethedildi.
- İnebahtı Deniz Savaşı'nda Osmanlı donanması ağır kayıp verdi.
12. III. Murad (1574-1595)
- Osmanlı-Safevi Savaşları yeniden başladı.
- İlk kez Avrupa'da kalıcı toprak kaybı yaşandı (1578 Long Türk Savaşı).
13. IV. Murad (1623-1640)
- İçki ve tütün yasağı gibi sert reformlar yaptı.
- Bağdat Seferi ile Bağdat ve Revan'ı Osmanlı'ya kattı.
14. I. Abdülhamid (1774-1789)
- Küçük Kaynarca Antlaşması ile Kırım Osmanlı'dan ayrıldı.
- Askeri reformlar için çalışmalara başlandı.
15. II. Mahmud (1808-1839)
- Yeniçeri Ocağı'nı kaldırdı (1826 - Vaka-i Hayriye).
- Modern ordu ve yönetim reformlarını başlattı.
- Eğitim ve sağlık alanında Batılılaşma adımları attı.
16. Abdülmecid (1839-1861)
- Tanzimat Fermanı'nı ilan etti.
- Eğitim, hukuk ve maliye alanında reformlar yaptı.
- Dolmabahçe Sarayı'nı yaptırdı.
17. Abdülaziz (1861-1876)
- Donanmayı modernize etti.
- Avrupa'ya ilk kez resmi ziyarette bulundu.
18. II. Abdülhamid (1876-1909)
- I. Meşrutiyet'i ilan etti ancak meclisi kısa süre sonra kapattı.
- Demiryolları (Hicaz Demiryolu gibi) inşa edildi.
- Modern eğitim kurumları açıldı.