Sözleşmenin Unsurları
Bir sözleşme, taraflar arasında bir hukuki ilişki oluşturmak için yapılan bir anlaşmadır ve geçerli olması için belirli unsurları taşıması gerekir. Bu unsurlar şunlardır:
1.Tarafların Ehliyeti : Sözleşmenin tarafları hukuki işlem yapma ehliyetine sahip olmalıdır. Ehliyet, kişinin reşit olması, akıl sağlının yerinde olması ve kısıtlı olmaması anlamına gelir.
2.Karşılıklı İrade Beyanı : Tarafların sözleşme yapma konusunda serbest ve açık bir irade beyanında bulunması gerekir. İrade beyanı, teklif (icap) ve kabul ile oluşur. Örneğin, bir taraf bir teklif sunduğunda, diğer tarafın bu teklifi kabul etmesiyle sözleşme kurulmuş olur.
3. Konunun Belirli ve Anlaşılabilir Olması: Sözleşmenin konusu açık, belirli ve mümkün olmalıdır. Belirsiz veya imkansız bir konu üzerine sözleşme yapılamaz.
4.Hukuka Ve Ahlaka Uygunluk : Sözleşmenin konusu, yasalara ve genel ahlak kurallarına aykırı olmamalıdır. Örneğin, yasa dışı bir faaliyetle ilgili sözleşmeler geçersizdir.
5.Geçerli Bir Şekil : Bazı sözleşmelerin geçerli olması için belirli bir şekil şartına uyulması gerekir. Örneğin, taşınmaz satış sözleşmesi resmi şekilde yapılmalıdır.
Bu unsurların eksikliği sözleşmenin geçersiz olmasına yol açabilir. Dolayısıyla, tarafların hak ve yükümlülüklerinin korunabilmesi için bu unsurlara dikkat edilmelidir.
- Sözleşmeler, tarafların özgür iradeleriyle şekillenen hukuki belgeler olduğundan, irade sakatlıklarına dikkat edilmelidir. Bu kapsamda hata, hile ve korkutma (ikrah) gibi durumlar sözleşmenin geçerliliğini etkileyebilir. Örneğin, bir taraf hile ile diğer tarafı yanıltırsa, bu sözleşme iptal edilebilir.
- Ayrıca, sözleşmelerin borç doğurucu, yapıcı veya değiştirici etkileri olabilir. Örneğin, bir satış sözleşmesi borç doğururken, bir ortaklık sözleşmesi yapıcı etkiye sahiptir. Tarafların hak ve yükümlülükleri açıkça belirlemek, ileride ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkları önlemek açısından önemlidir
- Sözleşmenin şekline ilişkin olarak, yazılı veya sözlü olabileceği gibi, bazı durumlarda noter onayı da gerekebilir. Özellikle, taşınmaz devirleri, evlilik sözleşmeleri ve mirasa ilişkin tasarruflar gibi konularda özel şekil şartları aranmaktadır. Bu şekil şartına uyulmaması durumunda, sözleşme geçersiz sayılabilir.