Türk Hukukunda Haciz ve İflas
Türk Hukukunda Haciz ve İflas
Türk hukuk sistemi, borç-alacak ilişkilerini düzenlemek ve taraflar arasındaki ekonomik dengeyi korumak amacıyla haciz ve iflas süreçlerini detaylı bir şekilde ele almıştır. Bu süreçler, özellikle alacaklıların haklarının korunması ve borçlunun yükümlülüklerini yerine getirmesi açısından büyük önem taşır. İcra ve İflas Kanunu (İİK), haciz ve iflasın temel çerçevesini çizen ana kanundur.
Haciz Kavramı ve Süreci
Haciz, borçlunun malvarlığına devlet eliyle el konularak alacaklının alacağını tahsil etmesine olanak tanıyan bir icra yoludur. Haciz süreci, genellikle şu adımlarla ilerler:
1. İcra Takibi Başlatılması: Alacaklı, borçluya karşı ilamlı veya ilamsız icra takibi başlatabilir.
İlamlı takip: Mahkeme kararı gibi ilama dayalı alacaklar için yapılır.
İlamsız takip: İlamsız alacaklar için başlatılır ve genellikle ödeme emri gönderilerek borçlunun borcunu ödemesi talep edilir.
2. Ödeme Emri: Borçluya ödeme emri tebliğ edilir. Borçlu, borcunu ödemediği veya itiraz etmediği takdirde haciz süreci başlar.
3. Haciz İşlemi: İcra müdürlüğü tarafından borçlunun taşınır, taşınmaz malları veya maaşı gibi gelirlerine el konulur.
4. Satış ve Tahsilat: Haczedilen mallar, açık artırma yoluyla satılarak alacaklıya ödeme yapılır.
Haciz, borçlunun ekonomik özgürlüğünü sınırlasa da, İİK’ nın 82. maddesi gereği temel yaşam gereklilikleri ve bazı sosyal haklar hacizden muaf tutulmuştur. Örneğin, borçlunun evi eğer aile konutu niteliğinde ise bazı durumlarda haczedilemez.
İflas Kavramı ve Süreci
İflas, bir borçlunun borçlarını ödeyemez duruma düşmesi sonucunda tüm malvarlığının tasfiyesiyle alacaklıların alacaklarının tahsil edilmesini sağlayan bir süreçtir. Hacizden farklı olarak, iflas genellikle tüzel kişilere ve ticari işletmelere uygulanır.
1) İflas Talebi: Alacaklı, borçlunun ödeme aczi içinde olduğunu ileri sürerek iflas talebinde bulunabilir. Borçlu da kendi durumunu bildirerek iflasını talep edebilir.
2) İflasın Açılması: Mahkeme, borçlunun iflasına karar verirse, borçlunun tüm malvarlığı tasfiye sürecine girer.
3) Tasfiye Süreci: İflas idaresi, borçlunun malvarlığını satarak elde edilen gelirleri alacaklılara, alacak sırasına göre paylaştırır.
4)İflasın Kapatılması: Borçlunun malvarlığı tamamen tasfiye edildikten sonra iflas süreci sona erer.
Haciz ve İflasın Alacaklı-Borçlu Dengesi
Türk hukukunda hem haciz hem de iflas süreçleri, alacaklıların haklarını korumayı amaçlasa da, borçlunun temel haklarını ihlal etmemek için çeşitli sınırlandırmalar getirilmiştir. Örneğin
