Kiracının Evi Gösterme Yükümlülüğü Nedir?
Yusuf Kansu tarafından gönderildi.
Kiracının evi gösterme yükümlülüğü, kiracının kiraladığı mülkü, ev sahibinin (kiraya verenin) talebi doğrultusunda potansiyel alıcılara veya kiracılara gösterme sorumluluğunu ifade eder. Bu yükümlülük, genellikle ev sahibinin evi satmak veya yeniden kiralamak istemesi durumunda ortaya çıkar.
Kiracı, ev sahibinin talebi doğrultusunda kiraladığı mülkü potansiyel alıcılara veya kiracılara göstermekle yükümlüdür. Ev sahibi, kiracının evi gösterme zorunluluğu olduğunda buna uygun bir süre önceden kiracıya haber vermek zorundadır. Bu bildirim, sözlü veya yazılı olarak yapılabilir. Kiracı, evin gösterilmesi için uygun gün ve saatleri belirlemekle sorumludur. Bu, kiracının günlük yaşamını veya çalışma düzenini aksatmayacak zaman dilimlerini içerir. Evin gösterilmesi için belirlenen gün ve saatlerde kiracının hakları ve özel yaşamı gözetilmelidir. Kiracının rızası olmadan veya rahatsız edici şekilde evin gösterilmesi, yasal olarak kabul edilemez. Kiracıya uygun süre önceden haber verilmeden evi göstermeye gelinmesi veya kiracının izni olmadan evin gezilmesi, kiracının evi gösterme yükümlülüğü kapsamına girmez.
Bu yükümlülük, kira sözleşmesinde belirtilen diğer şartlarla birlikte kiracının ve ev sahibinin haklarını ve sorumluluklarını düzenler. Kiracının evi gösterme yükümlülüğüne uymaması durumunda, ev sahibinin yasal yollara başvurma hakkı vardır.
Kiracının evi gösterme yükümlülüğü, mevzuatımızda Türk Borçlar Kanunu (TBK) tarafından düzenlenmiştir. TBK’nın 319. maddesinde kiracının bu konudaki sorumluluğu açıkça belirtilmiştir. Kanun, kiracının evi, bakım, satış veya sonraki kiralama gibi durumlar için uygun olduğu ölçüde kiraya verenin veya belirlediği üçüncü kişinin gezip görmesine izin vermekle yükümlü olduğunu ifade eder.
“Türk Borçlar Kanunu Madde 319’un ikinci ve üçüncü fıkrası:
Kiracı, bakım, satış ya da sonraki kiralama için zorunlu olduğu ölçüde, kiraya verenin ve onun belirlediği üçüncü kişinin kiralananı gezip görmesine izin vermekle yükümlüdür.
Kiraya veren, çalışmaları ve kiralananın gezilip görüleceğini uygun bir süre önce kiracıya bildirmek ve bunların yapıldığı sırada kiracının yararlarını göz önünde tutmak zorundadır.”
Kiraya Veren Eve İzinsiz Girebilir Mi?
Kiraya veren, yani ev sahibi, kiracının oturduğu eve izinsiz bir şekilde giremez. Kiracının konut dokunulmazlığına saygı gösterilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, ev sahibinin kiracının izni olmadan eve girmesi yasal değildir ve konut dokunulmazlığının ihlali suçunu oluşturabilir. Konut dokunulmazlığının ihlali suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 116. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, bir kimsenin oturduğu konuta izinsiz olarak girilmesi, ceza hukukumuza göre hukuka aykırı bir davranıştır ve cezai yaptırıma tabi tutulabilir:
“Bir kimsenin konutuna, konutunun eklentilerine rızasına aykırı olarak giren veya rıza ile girdikten sonra buradan çıkmayan kişi, mağdurun şikayeti üzerine, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Dolayısıyla, ev sahibi kiracının konutuna girmek istiyorsa, bunun için öncelikle kiracının rızasını almalıdır. Kiracı izin vermediği sürece, ev sahibi eve giremez. İzin alınmadan yapılan bir giriş, hem hukuki anlamda sorunlara yol açabilir hem de kiracı ile ev sahibi arasında güven sorunlarına neden olabilir. Ancak, ev sahibi acil bir durum olduğunu düşünüyorsa ve kiracıya ulaşamıyorsa, örneğin su sızıntısı gibi bir durumda, ev sahibinin evi izinsiz olarak girmesi gerekebilir. Ancak bu gibi durumlarda bile, ev sahibi mümkün olduğunca önceden kiracıyı bilgilendirmeye çalışmalıdır.