HAKKIN ZAMAN AŞIMI
HAKKIN ZAMAN AŞIMI
Zaman aşımı hukuk kurallarının kişilere tanıdığı hakların, getirdiği yaptırımların yine hukuk kuralları ile belirlenen süreleri aşmasıdır. Bir diğer deyişle bir hak hukuk kuralında öngörülen sürede kullanılmadığında hukuk düzeninde birtakım sonuçlar doğmaktadır. Zaman aşımı, hak düşürücü süre bu sürelerdendir.
Ceza hukukunda bir davanın zamanaşımına uğraması, suçun işlendiği tarihten itibaren belli bir süre geçmesiyle yargılamaya devam edilememesini ve davanın düşürülmesini ifade eder. 5 yıl ve daha az hapis veya adli para cezasını gerektiren suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 6 yıl. 5 yıldan fazla ve 20 yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 10 yıl 15 ay. Yirmi yıl ve daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda; olağanüstü zamanaşımı süresi 15 yıldır.
Kanunda suç olarak öngörülen fiillerin işlenilmesinden sonra; yine Kanunda öngörülen belirli sürelerin geçmesi halinde, fail hakkında kamu davasının açılmasını engelleyen veya açılmış olan davanın devam etmesine engel teşkil eden kurum, Ceza Hukukunda dava zamanaşımı olarak adlandırılmaktadır.
Borçlar hukukunda zaman aşımı, borcun doğumundan sonra, belli bir sürenin geçmesi sonucunda borçluya borcu ödemekten kaçınma hakkı veren bir sebeptir. Örneğin, bir dava veya icra takibine maruz kalan borçlu, borcun zaman aşımına uğradığını ileri sürerek borcu ödemekten kaçınabilir. Mahkeme ilamları verilmesi tarihinden itibaren, 10 yıl içinde karşı tarafa tebliğ edilmezse zamanaşımına uğrar.
TCK. m.68/3 uyarınca “Bu Kanunun İkinci Kitabının Dördüncü Kısmında yazılı yurt dışında işlenmiş suçlar dolayısıyla verilmiş ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis veya on yıldan fazla hapis cezalarında zamanaşımı uygulanmaz.” Kanunu vardır.
