ROMA HUKUKU
ROMA HUKUKU
Roma hukuku, Antik Roma'nın hukuk sistemine dayanmaktadır. Kamu hukuku ve özel hukuk ayrımına gidilmiştir. Bu ayrım ilk kez Roma hukukunda yapılmıştır.
Beşeri bir sistem olarak M.Ö. 7. yüzyılda kurulan Roma İmparatorluğu'nda ve M.S. 395'te ikiye bölünmesinden sonra Batı ve Doğu Roma İmparatorluğu'nda hüküm sürmüştür.
Antik Roma'da üç büyük güce bağlı yönetim anlayışı düşüncesi benimsenmiş ve bu üç güç, yönetim ve hukuk anlayışını yansıtmıştır. Güçler 300 üyeli aristokratik senato, halk meclisi, konsüller ve yargıyı örgütleyen preatörlerdir. Yönetim ve hukuk anlayışı bu üç erkin elindedir. Konsüller kral yetkisine sahip olup monarşiyi temsil etmektedir. Senato, dönemin aristokrasisiyle ilgilidir. Halk ise demokratik yönetim anlayışını temsil etmektedir. Bu üç erkin dahilinde Roma Anayasası, karma hukuk sistemi üzerine oluşturulmuştur. Roma Cumhuriyeti, M.Ö. 44'de Jül Sezar'ın imparator olmasına kadar bu anlayış dahilinde yönetilmiştir.
Roma'da hukuk, Roma şehrinin M.Ö. 753 yılında kurulmasından, M.S. 6. yüzyılda Justinianus'un kanunlaştırma hareketlerine bağlı olarak gelişme yaşanmıştır. Bu nedenle, bin yılı aşkın bir süre Roma devletinde geçerli olan hukuk sistemi için kullanılan "Roma Hukuku" deyimi, bu uzun gelişim süreci içinde oluşan, kaynakları ve nitelikleri farklı çeşitli hukuk sistemlerini kapsamaktadır.
Roma'da hukuk, Roma şehrinin MÖ 753 yılında kurulmasından, MS 6. yüzyılda Justinianus'un kanunlaştırma hareketlerine değin uzun bir gelişme geçirmiştir. Bu nedenle, bin yılı aşkın bir süre Roma devletinde geçerli olan hukuk sistemi için kullanılan "Roma Hukuku" deyimi, gerçekte, bu uzun gelişim süreci içinde oluşan, kaynakları ve nitelikleri farklı çeşitli hukuk sistemlerini kapsamaktadır. Buna rağmen Kıta Avrupa ülkeleri hukuku Corpus Iuris Civilis külliyatı temeline dayanmaktadır.
Günümüz Avrupa hukukunun temelini oluşturan Roma hukukunun gelişiminde en önemli etken yazılı olmayan hususların yazılı hukuki kurallar haline getirildiği kaynak olan 12 Levha Kanunları'dır. Bu eser, Roma toplumundaki sınıf ayrımlarının getirmiş olduğu çatışmaların sonucunda hazırlanmış bir hukuk kaynağıdır.
